Voorbeschouwing: Internationale Spieltage SPIEL '19

[if gte vml 1]><v:shapetype id="_x0000_t202" coordsize="21600,21600" o:spt="202" path="m,l,21600r21600,l21600,xe"> <v:stroke joinstyle="miter"></v:stroke> <v:path gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"></v:path> </v:shapetype><v:shape id="_x0000_s1029" type="#_x0000_t202" style='position:absolute; left:37.7pt;top:34.98pt;width:249.88pt;height:524.29pt;z-index:1; mso-wrap-distance-left:2.88pt;mso-wrap-distance-top:2.88pt; mso-wrap-distance-right:2.88pt;mso-wrap-distance-bottom:2.88pt' filled="f" fillcolor="#5b9bd5 [1]" stroked="f" strokecolor="black [0]" strokeweight="2pt" o:cliptowrap="t"> <v:fill color2="white [7]"></v:fill> <v:stroke color2="white [7]"> <o:left v:ext="view" color="black [0]" color2="white [7]"></o:left> <o:top v:ext="view" color="black [0]" color2="white [7]"></o:top> <o:right v:ext="view" color="black [0]" color2="white [7]"></o:right> <o:bottom v:ext="view" color="black [0]" color2="white [7]"></o:bottom> <o:column v:ext="view" color="black [0]" color2="white [7]"></o:column> </v:stroke> <v:shadow color="black [0]"></v:shadow> <o:extrusion v:ext="view" backdepth="0" viewpoint="0,0" viewpointorigin="0,0"></o:extrusion> <v:textbox style='mso-column-margin:2mm' inset="2.88pt,2.88pt,2.88pt,2.88pt"></v:textbox> <![if pub]><b:otyEscherText type="OplPo" oty="1" oh="286"> <b:FUserChangedFmt priv="200">True</b:FUserChangedFmt> <b:FMoved priv="300">True</b:FMoved> <b:Txwp priv="402">3</b:Txwp> <b:Oid priv="C05">(```````````</b:Oid> <b:OidAssociated priv="D05">(```````````</b:OidAssociated> <b:Qsid priv="2704">5</b:Qsid> <b:DxlMax priv="AA04">3334870</b:DxlMax> <b:DylMax priv="AB04">6658449</b:DylMax> <b:ISptPictureShape priv="B704">0</b:ISptPictureShape> </b:otyEscherText> <![endif]> </v:shape><![endif][if !vml][endif]

De mensheid speelt al langer dan we cultuur hebben. Voor cultuur moet er immers al sprake zijn van een samenleving, maar het ziet ernaar uit dat we al beenderen aan het gebruiken waren om spelletjes mee te verzinnen voor we een gestructureerde maatschappij wisten te bedenken. Kenmerken die steeds terugkomen in spelletjes – een toevalelement, een onzekere uitkomst, afgesproken regels, vooraf vastgelegde doelen, fictie-elementen, een aparte plaats en tijd en persoonlijk plezier – waren al aanwezig toen de Egyptenaren zich 5000 jaar geleden verloren in een bordspel, de Perzen twee millennia later met dobbelstenen gooiden en de Chinezen 2900 jaar voor onze tijd tegels begonnen te gebruiken. Spelen lijkt ten allen tijde en is in onze natuur gebakken. Niet verwonderlijk, dus, dat spelbeurzen het dankzij hun grotere zichtbaarheid in de moderne tijden het zo goed doen.

Internationale Spieltage SPIEL

Sinds ICv2 in 2013 de verkoop van ‘hobbygames’ in de Verenigde Staten en Canada begon te volgen, groeide de verkoop van ‘tabletop games’ elk jaar. De groei kende enkel een kleine val in 2018, maar die is volledig toe te schrijven aan de mindere populariteit van verzamelbare spelletjes. Daarvan was in 2015 echter al 20% meer verkocht. Boardgames (+7%), niet-verzamelbare ‘miniatures games’ (+7%) en rollenspelen (+18%) klommen verder omhoog, na explosieve jaren in 2015 (waarin ook hobby- en dobbelsteenspelletjes met 24% aangroeiden) en 2017. In totaal is de verkoop van tabletop games in Noord-Amerika met 1,495 miljard stuks nu het dubbele van wat ze was in 2013 en ook in Europa zien we een gelijkaardige trend.

Grappig genoeg heeft de stijging veel te maken met iets wat vaak gedemoniseerd wordt door politici en fanatieke anti-gamekruisvaarders die beweren dat we minder sociaal zijn en te veel videogames spelen: het internet. Op Kickstarter werd vorig jaar 165 miljoen dollar opgehaald voor tabletop games, de sociale media laten ons toe om gemakkelijker over onze favoriete spelen te praten, we zitten zo vaak voor het scherm dat we meer nood hebben aan sociale bezigheden als tabletop games, spelwinkels slagen erin om stevigere, stabielere ‘communities’ op te bouwen, het is gemakkelijker om van thuis uit games te kopen of te spelen, geeks zijn cool geworden en ‘nerdculture’ is dankzij films en series als Harry Potter, Sillicon Valley, The Big Bang Theory en Stranger Things sterker en meer ‘mainstream’ dan ooit.

Een aantal van de best verkopende bordspelen ooit – waaronder Kolonisten van Catan – wisten de grens tussen simpele familiespelletjes waar echte gamers hun neus ophalen (zoals Levensweg en Monopoly) te doorbreken en bereikten zo’n elf jaar geleden een ‘kritieke massa’, waardoor ze werden doorgegeven aan de kinderen van de oorspronkelijke fans. De wereldbevolking blijft aangroeien en de verkoop van spelletjes volgt gewoon. In Indianapolis trekt Gen Con – de grootste rollenspelconventie ter wereld, waar ook andere tabletop games verkocht worden – steeds meer volk. In Duitsland vind je dan weer de allergrootste tabletop gameconventie ter wereld terug: Internationale Spieltage SPIEL, een vierdaags spelfestijn dat elke oktober meer mensen lijkt te trekken. De evolutie is spectaculair: al in 2011 wist SPIEL 147.000 spelfanaten te overtuigen en dat aantal groeide naar 149.000 in 2012, 156.000 in 2013, 158.000 in 2014, 162.000 in 2015, 174.000 in 2016, 182.000 in 2017 en 190.000 in 2018. Er moesten zelfs meer hallen geopend worden in de toch al immense Messe te Essen om iedereen toegang te geven. Laten we even de schijnwerpers mikken op enkele uitgeverijen die je er in 2019 kunt terugvinden.

Ares Games

Ares Games is op korte tijd een grote speler geworden in boardgameland. Een paar jaar geleden al kregen we van de uitgeverij Behind the Throne mee, een leuk kaartspel waarin je helden verzamelt en daar Victory Points voor krijgt. De productiewaarden van de huidige spelletjes zijn echter absolute top geworden en als de gameplay dan volgt, wordt Ares Games wel een érg interessante uitgeverij om te volgen.

Met Battlestar Galactica: Starship Battles lijkt er een topper in de maak. De reboot van de klassieke sf-serie is nu al enkele jaren geleden ten einde gelopen, maar de franchise blijft populair en het is al even geleden dat het rollenspel indruk maakte bij Margaret Weiss Productions. De Starter Set die vorig jaar uitkwam, leende al de beste elementen van games als X-Wing (met vooraf geschilderde figuurtjes), maar voegde daar het talent van de spelontwerpers die ook al verantwoordelijk waren voor de regels van Wings of Glory en Sails of Glory aan toe. Met nieuwe figuurtjes en met de mogelijkheid om zowel de oorspronkelijke als de nieuwere sf-reeks te simuleren, verwachten we een goed jaar voor de game, die zeker nog de nodige uitbreidingen zal tellen.

Ook voor Wings of Glory: Tripods & Triplanes, dat vorig jaar voor het eerst het levenslicht zag, zijn er nieuwe figuurtjes uit en dat is goed nieuws, want de ‘setting’, waarin de Eerste Wereldoorlog in 1918 abrupt een andere richting wordt uitgestuurd wanneer de Martianen onze planeet binnenvallen, blijft tot de verbeelding spreken en is erg goed uitgewerkt, terwijl de spelregels een plezier blijven.

Ook Monsters vs. Heroes blijft een leuk concept en na Victorian Nightmares uit 2015 krijgen we nu Volume 2: Cthulhu Mythos, waarin een aantal van de meest iconische Lovecraftiaanse creaturen te vinden zijn. Ook nu kan je met de twee ‘decks’ van elk 30 kaarten 2 tot 4 spelers aan het werk zetten, die de personages op de kaarten gebruiken om de aanvallen van monsters van zich af te slaan.

Meer info: www.aresgames.eu

Asmodée

Asmodée is al jaar en dag een van de grootste spelverdelers van West-Europa en dat zullen we ook dit jaar geweten hebben.

Asmodée is onder andere verantwoordelijk voor het uitstekende Abyss, waarin je eerst bondgenoten verzamelt, hen dan gebruikt om Lords of the Abyss mee te recruteren en vervolgens delen van de onderwaterstad die je wilt veroveren onder controle krijgt.

Ook Star Wars: X-Wing, het voortreffelijke ‘miniatures battle game’ dat kleinschalige ruimteschepen uit de wereld van George Lucas tegen elkaar uitspeelt, wordt in heel wat landen verdeelt door Asmodée, terwijl Fantasy Flight Games dat elders doet.

Just One van het Belgische (!) Repos Production haalde zonet de negende prijs binnen op de prestigieuze Deutschen SpielePreises, terwijl Newton van Cranio Creations zelfs de achtste plaats wist te behalen.

Just One is eigenlijk een verbeterde en aangevulde versie van We Are the Word, maar onze landgenoten verhoogden de kwaliteit van de componenten en voegden 50 woorden toe. Het is een ‘co-operatief’ partygame waarin je samen zoveel mogelijk mysteriewoorden probeert te ontdekken. Er komen 13 kaarten voorbij en bij een juist antwoord scoor je 1 punt, maar een verkeerd antwoord betekent niet alleen het verlies van de huidige kaart: ook de bovenste kaart van het deck wordt geschrapt.

In Newton kruipt elke speler in de rol van een wetenschapper die ergens in het midden van de zeventiende eeuw de wereld rondreist om universiteiten en steden te bezoeken, kennis op te doen, nieuwe dingen uit te vinden en – en passant – geld te verdienen. In elk van de zes rondes mag je vijf kaarten uitspelen die je toelaten om, in combinatie met wat op het bord staat, acties te ondernemen. Aan het einde van elke beurt neem je alle kaarten terug behalve een: die actie is in de toekomst onmogelijk geworden, maar wordt wel sterker uitgevoerd. Nieuwe kaarten verzamelen die je toelaten om te kunnen doen wat je in gedachten hebt om zo het bekendste genie ter wereld te kunnen worden, is dus erg belangrijk.

Dit soort spelen lijkt overigens steeds populairder te worden: spelelementen combineren met een wetenschappelijke achtergrond, weetjes, educatieve invalshoeken en meer. Het is een evolutie die waarschijnlijk niet meer te stoppen is en dat zal ons allemaal wellicht enkel ten goede komen. Uitstekend gedaan, Asmodée!

Verder verwachten we enorm veel van het stevig gehypete Last Bastion, een ‘co-op game’ waarin je helden speelt die zich hebben teruggetrokken in een citadel nadat ze de magische artefacten van de Baleful Queen hebben gestolen. Die kan er niet mee lachen en stuurt golf na golf van monsterlijke wezens op de helden af, die lang genoeg moeten standhouden om te kunnen overleven. Het is een boeiend concept en de doos bevat enkele prachtige figuurtjes, die ook gemakkelijk voor fantasy rollenspelen zouden kunnen gebruikt worden.

Meer info: www.frasmodee.com

Pegasus Spiele

Pegasus Spiele is de grootste spellendistributeur van Duitsland – en een van de grootste van West-Europa. Het bedrijf heeft elk jaar wel een paar toppers beet, zoals Great Western Trail in 2016. Dat is een sublieme boardgame waarin je als rancher vee van Texas naar Kansas City moet drijven. Daar worden de dieren de trein ingeladen, waardoor je geld en Victory Points verdient. Niet alleen is het daarbij belangrijk om de beste runderen tot het eindpunt te krijgen, ook moet je de plaatsen waar je voorbijkomt zorgvuldig uitkiezen en onderweg capabel personeel inhuren.

Dit jaar wist het innovatieve Detective: A Modern Crime Board Game van Portal Games de zesde plaats op de Deutschen SpielePreises binnen te halen. Daarin werken 1 tot 5 spelers als rechercheurs/detectives voor de Antares National Investigation Agency. Ze moeten vijf zaken oplossen die aanvankelijk niets met elkaar te maken lijken te hebben, maar toch verbonden zijn. Om te slagen in hun opzet, kunnen ze beroep doen op de online database van Antares, waarin data te vinden is over de verdachten, getuigen en documenten.

Spirit Island van Greater Than Games deed het met een Duitse editie die de vierde stek van de Deutschen SpielePreises wist binnen te rijven nog beter en dat heeft veel te maken met het concept, waarin de spelers samenwerken als eilandgeesten en de krachten van de elementen die aan hen zijn gebonden gebruiken om would-be kolonisten die de plaatselijke bevolking komen lastig vallen weg te jagen. Héérlijk om zo eens te keer te gaan tegen Zweedse mijnbouwers en Britse stiff-upperlippers! Innovatief is het zeker wel, vanaf de premisse tot het eigenlijke spelverloop, dus hebben we enkel goede dingen te zeggen over dit Spirit Island.

Met Kuala hebben Makaka Editions en Pegasus Spiele een leuke variant gevonden op het ‘graphic novel adventurebook’-genre: in plaats van alleen met een boek doorheen het verhaal te gaan, heeft de game meer rollenspelaspecten gekregen door de mogelijkheid aan te bieden om ook met 2, 3 of 4 gamers te spelen, ook al heeft elk zijn of haar eigen boek nodig.

Tricky Druids draait dan weer rond superlieve druïden, die de ingrediënten van elkaars toverdranken met elkaar delen. Sommige ingrediënten gooi je echter beter weg en té veel bestanddelen kunnen voor problemen zorgen. Wijselijk kiezen is dus de boodschap.

Undo is ook weer een fantastisch idee: een serie spelen waarin je in de huid kruipt van een tijdreiziger die minuten, uren, dagen, jaren of zelfs eeuwen terug moet keren in de tijd om de plotse dood van iemand te voorkomen. We hopen om binnenkort zeker eens verslag te kunnen uitbrengen van het spel!

Overigens brengt Pegasus Spiele ook (Duitse versies van) een aantal rollenspelen uit, zoals het érg knap vormgegeven Cthulhu: Von unaussprechlichen Kulten, Shadowrun en Talisman. Allemaal echte aanraders voor wie Duits kan lezen!

Meer info: www.pegasus.de

Dirk Vandereyken

[if !vml][endif]