Bespreking: Escaperooms - internationaal

Nee, als je ons vraagt naar een van de snelst groeiende vormen van entertainment, verwijzen we niet snel naar VR. Hoe leuk virtual reality ook is, het heeft zeker niet de explosieve groei gekend van escaperooms. Het fenomeen startte 10 jaar geleden en is in die tijd uitgegroeid tot een echte hype – eerst in Azië, dan in de Verenigde Staten en Australië en nu ook in onze contreien. Het spelconcept kan op ontelbare manieren worden verpakt en er zijn gigantisch veel mogelijke puzzels, raadsels en mysteries te bedenken, maar het basisidee blijft gewoonlijk identiek: de deelnemers (meestal 2 tot 8, soms meer) worden samen opgesloten in een kamer. Die kunnen ze enkel verlaten als ze een reeks puzzels weten op te lossen. Allerlei aanwijzingen kunnen bijvoorbeeld leiden naar een sleutel waarmee het slot van een kist kan worden geopend. In die kist bevindt zich echter een volgend raadsel dat moet opgelost worden. Alles goed doorzoeken, nadenken, delegeren, elkaar op de hoogte houden, het thema of het verhaal volgen: het zijn allemaal onderdelen van een spannende ervaring waarin de spelers worden ondergedompeld in een verhaal dat gewoonlijk 60 tot 90 minuten duurt. Als ze het mysterie voor die tijd weten op te lossen, of als ze de kamer weten te ontsnappen, zijn ze geslaagd.

Klik op de foto voor de verrijkte pdf van dit artikel

De gemakkelijkste kamers hebben doorgaans een slaagpercentage van zo’n 60 procent, terwijl de moeilijkere kamers niet verder geraken dan een dertigtal procent en de escaperooms die echt een uitdaging willen bieden tegenover zeer intelligente of doorgewinterde fans zelfs aan 10 procent of lager liggen. Overigens mag je ‘kamer’ ruim opvatten: meestal gaat het om twee of drie (en soms meer) aanpalende ruimtes per escaperoom, maar heb je een sleutel of een cijfercombinatie nodig om van de ene ruimte naar de andere te geraken. Bovendien hebben heel wat zaken meerdere escaperooms ter beschikking, zodat je zelf een thema en een moeilijkheidsgraad kunt kiezen. Wij bezochten enkele van de allerbeste escaperooms in een aantal steden waar ze erg populair zijn: Londen, Las Vegas en Los Angeles. Een relaas.

Achtergrond

Het jaar is 1974. Spelontwerper Gary Gigax heeft drie jaar geleden samen met Jeff Perren Chainmail uitgebracht, een zwaar door Tolkien beïnvloede wargame dat figuurtjes en strakke tactische regels gebruikt om de ervaring zo visueel knap en realistisch mogelijk te maken, maar Gygax staat op het punt om de game uit te brengen waarmee hij nog zijn naam voor eeuwig in de virtuele rots van zowat alle rechtgeaarde geeks ter wereld zal beitelen: Dungeons & Dragons, het eerste rollenspel.

D&D heeft de verdienste dat het een veel socialere spelvorm is dan Chainmail: elke speler kruipt in de huid van een personage waarvan essentiële karakteristieken in cijfervorm worden bijgehouden op een documentje dat een ‘character sheet’ wordt genoemd. De spelleider – in D&D-termen de Dungeon Master – kent de regels en heeft in grote lijnen voorbereid wat de personages – de ‘player characters’ – zoal tegen het lijf zouden kunnen noemen. Hij of zij speelt alles en iedereen die de personages kunnen ontmoeten en geeft een beschrijving van alles wat er gebeurt, waarop de spelers kunnen reageren door te vertellen wat hun personages zullen doen.

D&D wordt een enorm succes omdat het elementen combineert die geen enkel ander spel biedt: de strategie en tactiek van wargames, de visuele flair van figuurtjes en genrethematiek, geïmproviseerd acteerwerk, escapisme, plezier, puzzel- en denkwerk, de spanning van een gedeeltelijk willekeurig element (dobbelstenen), het aanscherpen van sociale vaardigheden en meer. Doorheen de jaren begint het spelsysteem zelf wat archaïsch aan te voelen tegenover de honderden andere rollenspelen die worden uitgebracht, maar de reputatie van Dungeons & Dragons blijft grotendeels intact.

Ondergetekende journalist begon zelf te rollenspelen toen hij negen was en op zijn tweeënveertigste probeert hij nog steeds wekelijks te gamen, meestal met zijn kersverse echtgenote, een paar van zijn acteerstudenten en enkele vrienden erbij. De pure emoties en opwinding die een goeie spelsessie met zich kan meebrengen, is moeilijk te creëren met een computergame, bordspel of kaartspel. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de entertainmentvormen die dicht bij de rollenspelervaring liggen heel wat gelijkgestemde zielen lokken.

Teksten over escaperooms verwijzen wel eens naar de ‘escape the room’-computerspelletjes die in 2001 begonnen op te duiken. Het waren vormen van ‘point-and-click adventure games’ waarin de spelers zo snel mogelijk uit gevangenschap moesten ontsnappen door hun omgeving te exploreren. Professor Scott Nicholson wijst in zijn studie over escaperooms echter (volkomen terecht) naar nog meer invloeden.

Zo is er ‘live-action roleplaying’, waarbij de spelers zich ook verkleden als hun personages en proberen om continu in hun rol te blijven, maar ook schattenjachten, interactief theater en spookhuizen, spelshows als Fort Boyard en zelfs films als Saw en – natuurlijk – Cube hebben wellicht het pad geëffend voor het fenomeen van escaperooms. Wie al eens een van de écht leuke spookhuizen, zoals Blood Manor in New York, heeft bezocht, weet wat de aantrekkingskracht van dat soort entertainment is: de fantastische decors en de acteurs, die zich dreigend tussen de bezoekers door bewegen, voelen nu eenmaal griezelig aan. De stelregel lijkt voor de hand liggend te zijn: meer immersie zorgt voor een intensere, boeiendere en spannendere ervaring.

In de Verenigde Staten was er wel al eens een restaurant geweest waar de eetgasten puzzels moesten oplossen, maar algemeen wordt aangenomen dat de eerste echte escaperoom tien jaar geleden opende in – hoe kan het ook anders – Japan. Het nieuw bedrijfje SCRAP Entertainment pakte toen uit met Real Escape Game en na succes geoogst te hebben in landen als Taiwan, opende SCRAP de allereerste Amerikaanse escaperoom in San Francisco. Tegen het einde van 2013 waren er enkel in Peking zelf al 120 locaties waar je een of meerdere kamers kunt vinden. Wereldwijd werd de kaap van 2.800 escaperooms al in de zomer van 2015 overschreden.

De aantrekkingskracht is duidelijk: niet alleen is er de uitdaging om het mysterie op te lossen of te ontsnappen binnen de tijdsspanne van (gewoonlijk) een of anderhalf uur, het dompelt je ook onder in een andere wereld en het is een teamgebeuren dat ideaal is als teambuilding, als familieactiviteit, als avondje weg onder vrienden, als competitief gebeuren, als date en ga zo maar door. Onderzoek wijst uit dat escaperooms, in tegenstelling tot bijna alle andere soorten games, evenveel vrouwen als mannen aantrekken, terwijl ook alle actieve leeftijden behoorlijk goed worden gepresenteerd… maar wat zijn onze ervaringen met escaperooms nu eigenlijk?

Londen

Hint Hunt: Hint Hunt bevindt zich naast Euston Station, vlakbij de British Library. Je kunt kiezen tussen 2 kamers: JM’s Office en de Zen Room, die zoals je wel zou kunnen verwachten is opgetrokken in een Japans thema. Wij probeerden JM’s Office uit en vonden een erg klassieke escaperoom: zowel het – opzettelijk wat aftands aanvoelende – decor als de puzzels zelf deden ons denken aan de allereerste generatie escaperooms, waar de nadruk ligt op hangsloten en andere sloten met sleutels of cijfercombinaties. Opgepast voor beginners: er is aanvankelijk geen duidelijke rode draad die je moet volgen wanneer je de kamer binnenstapt. Erg goed zoeken en goed nadenken over wat je voor jouw eigen ogen ziet is dus aangeraden. De geslaagde puzzels doen de rest. www.hinthunt.co.uk

Omescape: Omescape Escape Room London maakt deel uit van een franchise die al sinds 2012 (ongeveer de tijd dat de eerste escaperooms naar het westen kwamen overwaaien) bestaat en ondertussen al 30 verschillende takken heeft. De drie kamers zijn ondergebracht in een verbouwd kerkje en dankzij de ervaring die Omescape heeft, kan je rekenen op erg uitgekiende puzzels en geautomatiseerde ruimtes waarin voluit gebruik wordt gemaakt van technologie. Er zijn drie kamers: het aartsmoeilijke Joker’s Asylum (waarin je de ontsnapte psychopaat The Joker moet vinden voor het omgekeerde gebeurt), The Penitentiary (waarin je samen wakker wordt in de cel waar recentelijk de gevaarlijke psychopaat ‘Night Stalker’ uit verdween) en ‘Biohazard Labotary’. Wij beginnen met die laatste kamer, waar we een rioolsysteem moeten binnendringen om het laboratorium van de gevaarlijke Dr. Snake te zoeken. Daar zouden we een tegengif moeten vinden voor een gevaarlijke stof waarmee de krankzinnige wetenschapper het zenuwstelsel kan platleggen. De verschillende ruimtes volgen elkaar knap op en het decor is bij het beste wat we al hebben gezien, met onder andere een fantastisch rioolgedeelte, en de puzzels zijn zeker niet standaard spul. Ook het thema blijft van begin tot einde uitstekend behouden, verwacht je dus maar aan reageerbuisjes, chemische formules (die je gelukkig niet moet oplossen) en bokalen met allerlei vreemde dingen in. www.omescapelondon.co.uk

Secret Studio: De jongens van Secret Studio verdienen absoluut de titel van ‘sympathiekste duo dat we hebben ontmoet’ tijdens onze tournee doorheen de escaperoomwereld van Londen. Niet verwonderlijk, want Secret Studio werd opgericht door filmmakers die ondertussen in de gaten hebben gekregen dat een escaperoom uitbaten lucratiever kan zijn dan filmen met een klein budget. De naam van de kamer is overigens niet gestolen, want de locatie van de kamer is niet op het internet terug te vinden. Eenmaal aangekomen, moet je een trap op en naar beneden, waar de ervaring al meteen begint. In de eerste ruimte komt het er vooral op aan om goed te zoeken, maar het is vooral nadat je de tweede ruimte in geraakt dat Secret Studio een fantastische ervaring wordt. De kamers zijn ingericht in een stijl die doet denken aan film noir en de achtergrond in film en decorbouwen heeft tot een van de meest sfeervolle, spannende escaperooms geleid die we al hebben doorlopen. Een aanrader! Meer info: www.escapeintime.co.uk

Los Angeles

Countdown: Net als bij Omescape in Londen het geval is, schreeuwt alles aan Countdown Los Angeles professionaliteit. De wachtruimte is groot, er zijn allerlei drankjes beschikbaar en je kunt kiezen tussen 3 verschillende escaperooms. Wij hebben jammer genoeg geen tijd om ze alle drie uit te proberen, waardoor we The Pandorus Mission niet kunnen bezoeken, al kunnen we wel zeggen dat de ruimte er geweldig uitziet en het sf-thema enorm is geslaagd, ondanks het feit dat onder andere het controlepaneel al een paar keer is beschadigd en weer gerepareerd na tussenkomst van overijverige bezoekers. Wij beginnen met The Tiki Palace, waar we moeten ontsnappen uit een exotisch resort voor de nabijgelegen vulkaan uitbarst. Het is een vrij klassieke escaperoom met een goed uitgewerkt thema, inclusief veel hout, totems, riet en mysterieuze tekens. Geweldig voor heel de familie… en dat kan niet gezegd worden van The Krampus, dat werd geïnspireerd door de gelijknamige horrorfilm. Het was de filmstudio zelf die met het idee kwam en we moeten toegeven dat de kamer érg geslaagd is. De donkere ruimte vereist het gebruik van een zaklantaarn of blacklight, alles is opgetrokken in een griezelige kerstsfeer en ook de opeenvolging van ruimtes zit subliem in elkaar. Overigens moet je ook hier erg goed opletten, vooral bij de gedeeltes waar ook wat behendigheid en handigheid voor nodig is, of je mist mogelijk iets essentieels. Te ervaren met enkele gillende meisjes erbij: top! www.countdownescape.com

PaniQ Room Hollywood: Deze escaperoom bevindt zich vlak naast Universal City en is dus ideaal als afsluitertje na een bezoek aan Universal Studios, al is het haast onmogelijk om er te voet te geraken en zal je dus een taxi moeten nemen. Overigens bevindt zusterkamer MagiQ Room, die resoluut de kaart van een Harry Potterachtige magie trekt, op een totaal andere locatie in de stad. Ook PaniQ Room zelf maakt deel uit van een franchise en de daaraan vasthangende expertise is duidelijk zichtbaar in de opbouw van de puzzels. In Insane Asylum speel je de leden van een medisch team dat moet uitzoeken wat er is gebeurd met een patiënt die 70 jaar geleden is opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. In Bunker word je opgevoerd als leden van een internationale terroristengroep die alle bewijsmateriaal over hun vereniging willen vernietigen voor ze uit de ruimte ontsnappen. De aankleding is tiptop, inclusief militair materiaal en legerkostuums, en je bent genoodzaakt om in alle hoeken te denken. Overigens is de dame die aan de receptie zat ongelooflijk vriendelijk, wat ook bijdraagt tot een goeie ervaring. Meer info: www.paniqescaperoom.com

RoomEscape Los Angeles: RoomEscape is een van de grootste, hoogst aangeschreven escaperooms van de Stad der Engelen. Met maar liefst zes verschillende escaperooms is er dan ook meer dan voldoende keuze en namen als Central Bank, Cold War Bunker, Prison Break, Tesla’s Mystery, Zodiac en Zombie Lab is er ook wat thema’s betreft zeker voldoende keuze. Wij bezoeken de Cold War Bunker, waar een geheimagent het foute pad is opgegaan en een nucleaire lanceersequentie heeft geactiveerd. Onze groep moet proberen om een vernietigende kernoorlog te vermijden en dat gebeurt aan de hand van allerlei raadsels, die gebruik maken van landkaarten, kabels, knoppen en nog veel meer. De knappe aankleding en de ruime, professioneel aanvoelende receptie zorgen voor een echte totaalervaring. Leuk detail: grote groepen kunnen tegelijkertijd twee identieke Cold War Bunkers boeken, zodat ze met elkaar kunnen wedijveren om de taak op zo’n kort mogelijke tijd op te lossen. www.losangeles.roomescapelive.com

Las Vegas

Countdown Escape Las Vegas: En of we onze favoriete ervaring voor het laatst hebben gehouden! Las Vegas staat (nog) niet volgebouwd met escaperooms, maar als Countdown erin slaagt om nog meer ruimtes te bouwen als The Sherlock, Project Poseidon en The Atelophobia is dat enkel een kwestie van tijd. Wij proberen The Atelophobia, die net als Krampus gebaseerd is op een horrorfilm, uit en geraken niet teleurgesteld… drie brede, bebaarde mannen met houthakkersvesten, petjes en stevige zuiderse accenten die bij onze groep worden gevoegd, zetten het echter wél op een lopen omdat… het allemaal net iets té griezelig is voor hen. The Atelophobia moet je dan ook niet proberen als je vlug schrik hebt, want alles in de ruimtes van deze escaperoom is ontworpen om je schrik aan te jagen. Het verhaal draait rond Meredith, een niet al te knap schoolmeisje dat niets meer wil dan geaccepteerd te worden door haar mooiere schoolgenootjes. Haar pogingen falen echter jammerlijk, tot Meredith het noorden kwijt geraakt en wraak begint te nemen op haar pestkoppen. De levensgrote pop van Meredith domineert een muur, maar het is vooral de zwarte koker naast de tv die de aandacht blijf trekken. De reden? Je moet als groep geregeld aan het ‘Rad van Doem’ draaien. Daarop staan de namen van alle groepsleden en degene die wordt gekozen, moet alléén de schuifdeur in de koker opendoen, binnenstappen en aan de andere kant uitstappen om daar een opdracht uit te voeren. Tijdens de hele ervaring gebeuren er allerlei gruwelijke zaken, waardoor we bijna kunnen garanderen dat zelfs spelers met stalen zenuwen geregeld verschrikt zullen wegspringen. Wij hadden het geluk om de escaperoom mee te maken met drie vrouwelijke en een acteerstudent van ons. Het gevolg was dat we zelden veel konden doen omdat de meisjes die gillend aan onze lijven hingen het moeilijk maakten om goed na te denken, maar dat droeg enkel bij tot de eigen beleving. Zeker doen, deze Atelophobia! Meer info: www.countdownescape.com/lv